موازنه شیمیایی صفحه 14

بنام خدا

نام ونام خانوادگی : محمدرضا فلاحدوست

مدرسه ملاصدراءیک رشت

نام دبیر: سلامی

واکنش دهنده ی محدود کننده

درهنگام انجام واکنش های شیمیایی توسط شیمیدان ها یا در فرآیندهای طبیعی بسیار نادرست که واکنش دهنده ها درست به اندازه ی نسبت های استوکیومتری موجود باشند(استوکیومتری بخشی ازشیمی است که با نسبت مقدارعنصرهادر ترکیب هاو نیز ارتباط کمی بین مقدار مواد شرکت کننده در واکنش های شیمیایی اعم از واکنش دهنده هاو فرآورده ها سر و کار دارد. بااستفاده از روابط استوکیومتری می توان بین مقدار مواد واکنش دهنده و مقدار فرآورده ها یک ارتباط کمی برقرار کرد.) معمولاً یکی از واکنش دهنده ها به مقداری کمتر از مقدار استوکیومتری وجود دارد. بنابراین در جریان واکنش زودتر به مصرف می رسد (نسبت به سایر واکنش دهنده ها) دراین صورت این ماده تعیین کننده مقدار پیشرفت واکنش و مقدار فرآورده های تولید شده خواهد بود.این واکنش دهنده رامحدود کننده می نامند.واکنش دهنده های دیگر را که به مقدار بیشتری موجوداند و پس از پایان واکنش نیز مقداری از آن ها در ظرف واکنش باقی می ماند واکنش دهنده های اضافی می نامند.

قیمت مواد یک عامل بسیار مهم در انتخاب واکنش دهنده ی محدودکننده است.در صنعت برای این که از یک ماده ی گران قیمت بیشترین مقدار فرآورده به دست آید سایر مواد شرکت کننده را به مقدار اضافی به کار می برند.به این طریق تبدیل واکنش دهنده ی گران قیمت کامل تر خواهد بود.

مراحل تعیین واکنش دهنده ی محدودکننده

گام نخست:تبدیل جرم یا حجم واکنش دهنده ها به تعداد مول آنها

واکنش دهنده محدود کننده

نکته : هرمول گاز درشرایط

STP

باشد حجم مولی گاز داده می شود.

گام دوم : تعداد مول های به دست آمده از واکنش دهنده ها را به ضرایب استوکیومتری آنها در معادله ی موازنه شده ی واکنش تقسیم می کنیم ماده ی که عدد کمتری برای آن به دست آید محدود کننده است.

گام سوم: باید مسئله رابا توجه به واکنش دهنده ی محدودکننده حل کرد

منبع : قالب پرشیا قدرت گرفته از وردپرس و ساخته شده توسط

ادی

موازنه کردن معادله ی یک واکنش شیمیایی

　در مقاله قبلی در مورد

توضیحاتی ارائه شد.

در این مقاله به بررسی قانون پایستگی ماده یا جرم خواهیم پرداخت و نحوه ی موازنه کردن یک معادله ی شیمیایی ارائه خواهد شد...

　در طی انجام واکنش های شیمیایی نهاتمی از بین نمی رود ونهاتمی ایجاد می شود. بلکه در حین انجام واکنش اتم های واکنش دهنده ها به شیوه ای دیگر به هم متصل می شوند.

　(مشابه این قانون پیوستگی انرژِی نیز چنین عنوان می شود که انرژی از بین نمی رود و به وجود نمی آید، بلکه از صورتی به صورت دیگر تبدیل می شود.)

در یک معادله ی شیمیایی، می بایستی تعداد اتم های عناصر در دو طرف معادله یکسان باشد.

　به طور مثال اگر از اتم

تعداد 5 عدد وجود داشته باشد.

　مثال زیر، معادله ی واکنش شیمیایی سوختن گاز متان است:

به ترتیب برای تعداد هر اتم، در سمت راست و چپ واکنش (واکنش دهنده ها و فراورده ) باید بررسی شود. اتم کربن در هر دو طرف معادله یک عدد می باشد. با قرار دادن عدد 2 در پشت آب (

)تعداد اتم های اکسیژن در دو طرف معادله 4 و برابر می باشد.

به هنگام موازنه کردن این معادله ی شیمیایی، زیروند (اندیس) های موجود در فرمول شیمیایی واکنش دهنده ها و فرآورده ها تغییر نکرد، بلکه ضرایب غیر کسری مناسبی انتخاب و پیش از فرمول شیمیایی واکنش دهنده ها و فراورده ها قرار گرفت. این ضرایب طوری انتخاب می شوند که تعداد اتم های موجود در دو سوی معادله ی شیمیایی برابر باشد.

طبق قرارداد؛

ضرایب نهایی موجود در یک معادله ی موازنه شده بایستی کوچک ترین عدد صحیح (غیر کسری) ممکن باشد.

به مثال های زیر توجه کنید:

موازنه کردن به روش والسی

رایج ترین روش برای موازنه کردن یک معادله شمیایی، روش وارسی نام دارد. در این روش

ابتدا لازم است برای برابر کردن تعداد اتم های هر یک از عنصرها در دو سوی معادله، عنصر به عنصر مراحل انتخاب ضریب (برای یک واکنش دهنده ها یا فراورده دارای آن عنصر) صورت پذیرد و سپس اقدام به شمارش اتم ها در دو سوی معادله کرد.

برای موازنه کردن معادله ی شیمیایی واکنش به روش وارسی اقدامات زیر الزامی است:

　1-　تعداد اتم های هر یک از عنصرها در دو طرف واکنش شمرده شود.

2-　انتخاب عنصر مرجع:

یک ترکیب از واکنش دهنده ها یا فراورده یا بیش ترین تعداد اتم از عنصری غیر از هیدروژن و اکسیژن انتخاب شود و برای آن اتم موازنه برای دو طرف معادله انجام شود.

3-　تعداد اتم های اکسیژن موازنه گردد.

4-　در پایان تعداد اتم های هیدروژن نیز موازنه گردد.

سایت تبیان

تهیه و تنظیم: نوربخش