هوا کره چیست؟

ما بر روي كره زمين و در كره اي از هوا زندگي م يكنيم. به همان شكل كه آبزيان دريا، دور تا دور آن ها را آب فرا گرفته

است، ما را نيز هوا در بر گرفته است. اما ما هوا را نمي بينيم! زماني كه باد مي وزد تنها م يتوانيم آن را حس كنيم. اما

واقعاً اين پوشش هوا كه در زير آن، ما زندگي مي كنيم و آن را هواكره م يناميم تا كجا ادامه دارد؟ آيا مي توان دقيقاً

ضخامت هواكره را اندازه گيري كرد؟

در پاسخ بايد گفت كه اندازه گيري ضخامت هواكره كاري بس دشوار است. زيرا هواكره يك دفعه به پايان نمي رسد

بلكه كم كم رقيق مي شود و سرانجام ناپديد مي گردد اما مي توان گفت كه:

%99 از هواكره در فاصله 30 كيلومتري از سطح زمين قرار دارد.

هواكره نيز مانند درياها و پوست ه زمين، معدني سرشار از مواد شيميايي است و ظرفي براي دور ريختن مواد شيميايي

زايد نيز به شمار مي آيد. ما به هنگام تنفس، سوزاندن سوخت ها و اجراي فرآيندهاي صنعتي گوناگون از برخي گازها

موجود در هواكره استفاده مي كنيم.

ب) هوا، تنفس و ادامه زندگي

دانشمندان معتقدند كه هواكره فعلي، مدت ها پس از پيدايش آب روي زمين تشكيل شده است. اما با اين حال و هوا

آب هر دو، ادامه زندگي گياهان و جانوران را امكان پذير كرده است.

توجه ( 1) : يك نقش مهم هواكره، فراهم آوردن گاز اكسيژن مورد نياز براي تنفس انسان و جانوران است.

توجه ( 2): يك نقش ديگر مهم هواكره، فراهم كردن گاز كربن دي اكسيد مورد نياز براي عمل فتوسنتز گياهان است.

اكنون به نوع و درصد گازهاي موجود در هواي دم و بازدم در شكل زير

توجه كنيد.

نوع و درصد گازهاي موجود در هواي دم و بازدم

با توجه و دقت به اجزاي سازنده هواي دم و بازدم و تركيب درصد اجزاي آن ها، مي توانيم نتايج مهمي به دست آوريم

كه اكنون آن ها را بررسي مي كنيم.

نتايج:

1 - بيشترين تركيب درصد در هواي دم و بازدم مربوط به نيتروژن مي باشد.

2 - بيشترين اختلاف (تفاوت) تركيب درصد در هواي دم و بازدم مربوط به اكسيژن مي باشد.

3 - كمترين اختلاف (تفاوت) تركيب درصد در هواي دم و بازدم مربوط به نيتروژن

مي باشد.

4 - در هواي بازدم نسبت به هواي دم ميزان نيتروژن و اكسيژن كاهش يافته و بر ميزان كربن دي اكسيد و بخار آب

افزوده گرديده است.

گياهان براي ادامه زندگي خود به يك منبع هميشگي از كربن دي اكسيد نيازمندند، تا از راه فتوسنتز مواد غذايي مورد

نياز خود را بسازند، هواكره اين نياز ضروري آن ها را تأمين مي كند.

توجه: دانشمندان فتوسنتز و تنفس را مكمل يكديگر مي دانند. علت در اين است كه گياهان با عمل فتوسنتز،

هواكره را جذب مي كنند و به جاي آن پس م يدهند. انسان برعكس را از هوا مي گيرد و پس مي دهد.

سئوال: فرض كنيد كه به طور ميانگين در هر دقيقه 14 بار نفس مي كشيد و در هر بار ليتر هوا را به شش هاي خود

وارد م يكند. الف) با اين حساب در هر دقيقه چند ليتر هوا تنفس مي كنيد؟ ب) در اين مدت چند ليتر گاز اكسيژن به

شش هاي شما وارد مي شود؟

اجزاي سازنده هواكره

اجزاء سازنده هواكره به چهار دسته تقسيم مي شوند.

1 - اجزاء اصلي: بيشترين مقدار هواكره را دو عنصر نيتروژن و اكسيژن تشكيل داده است.

و كربن دي اكسيد از بقيه بيشتر ديده مي شوند كه به (Ar) 2 - اجزاء جزيي: بعد از اجزاء اصلي دو ماده آرگون

اجزاءي جزيي معروفند. (البته لازم به ذكر است مقدار آرگون از كربن دي اكسيد نيز بيشتر است.)

3 - اجزاءي ناچيز هواكره

آمونياك ، ، (Ne) همانطور كه از نام آ نها مشخص است مقدار آن ها ناچيز است كه از جمله مي توان به نئون

اشاره كرد. (Kr) متان و كريپتون ، (He) هليم

4 - اجزاءي بسيار ناچيز هواكره

0 درصد ازحجم هواكره را تشكيل مي دهند. / اجزاي ناچيز ديگري هم وجود دارند كه بر روي هم، فقط در حدود 0001

NO ،( اين اجزاء عبارتند از: (هيدروژن)، (اوزون)، (گوگرد دي اكسيد)، (نيتروژن دي اكسيد

زنون) ) Xe ،( كربن مونواكسيد ) CO ،( (نيتروژن مونواكسيد

توجه:افزون بر چهار حالت گفته شده (گازهاي معرفي شده) نمونه هاي واقعي هوا ممكن است تا بيشتر از 5% رطوبت

داشته باشند. اگر چه در بيشتر مناطق بخار آب از 1 تا 3 درصدتغيير است.

لايه هاي هواكره

به طور كلي هواكره به چهار ناحيه يا چهار قسمت، تقسيم بندي م يشود. اين نواحي از سطح زمين شروع شده و تا

نزديك خورشيد ادامه پيدا مي كند. اولين لايه يا نزديك ترين لايه به سطح زمين تروپوسفر نام دارد.