گاز فریون

به نام خدا  

                            مهدی محمدیاری ملاصدرا 06   

 آقای سلامی 

عنوان گاز های فریون
لایه ازن در استراتوسفر زمین که انسان را از خطرات ناشی از تابش تشعشات فرابنفش خورشید مصون می دارد، بوسیله مواد شیمیایی ساخته دست بشر سریعتر از آنچه که دانشمندان پیش بینی کرده است، در حال نابودی است . بنابراین ، خطر در انتظار آیندة‌ بشر نیست بلکه هم اکنون در حال وقوع است . پژوهشهای انجام شده در اتمسفر ،‌وجود غلظت های بسیار زیادی از منواکسید کربن (CLO) را تایید کرده است .

این ماده شیمیایی یک محصول فرعی کلروفلوئوروکربن ها ( فرئونها= CFCS ) است که مهمترین عامل تخریب ازن شناخته شده است فرئونها در یخچالها ،‌دستگاههای تهویه هوا ، به عنوان حلالهای تمیز کننده در کارخانجات و به عنوان مواد پف کننده در تولید نوعی اسنفنج پلاستیکی به کار می روند . بعد از تأیید سوراخ لایه ازن درسر تا سر قطب جنوب ( در سال 1985 ) بسیاری از کشورها به توافق رسیدند که اقداماتی در این مورد انجام دهند. به همین منظور ،‌ در سال 1987 پروتکل مونترال به تصویب بیش از 70 کشور جهان رسید که هدف آن کاهش 50 درصد تولید فرئون تا سال 1999 بود . برخی از کشورها بر قطع کامل تولید فرئون مصمم شدند. گاز حیات بخشی (ازن )‌که از بین میرود ،‌ شکلی از اکسیژن است که مولکولهای آن به جای دو اتم معمولی دارای سه اتم اکسیژن است ،‌این ساختمان ساده ازن قادر است اشعه ماورای بنفش را جذب کرده و اثرات منفی آن بر روی انسان را زایل سازد، این اشعه علاوه بر تاثیر بر عدسی‌های چشم،‌ موجب تغییر در DNA و نهایتاً سرطانهای پوستی میشود . ثابت شده است که به ازای 10 درصد کاهش در ازن موجود ‌،26 درصد به سرطانهای پوستی افزوده میشود .

گفته میشود با تخریب لایه ازن ،‌ تغییر آب و هوایی در کرده زمین اجتناب ناپذیر است . آنچه که دانشمندان را به وحشت انداخته است ،‌این حقیقت است که فرئونها تا دهها سال پس از ورود به فضا، در اتمسفر باقی می مانند ، لذا اگر امروز تولید فرئونها متوقف گردد، میزان کلراستراتوسفر همچنان در حال افزایش خواهد بود و حداقل تا یک قرن به مقدار طبیعی برنخواهد گشت. اگر لحظه ای به میلیونها یخچال و تهویه هوا ،‌کوهی از اسفنج ، بالش ولایی مبلمان و تارو پود قالی ،‌رودخانه ای از حلالهای صنعتی و مواد پاک کننده که همگی حاوی ماده خنک کننده فرئون هستند ،‌ فکر کنید مطمئناً عمق فاجعه را بیشتر حس خواهید کرد. اما آنچه که بنظر میرسد این است که کشورهای صنعتی و تولید کننده فرئونها باید به فکر ابداع سیستم های بازیابی مجدد مواد مورد استفاده کنونی باشند و هزینه زیادی را در این مورد متقبل شوند . البته باید خاطر نشان کرد که مصرف فرئون ها در کشورهای عضو پروتکل مونترال به شدت کاهش یافته است .

جمهوری اسلامی ایران در سال 1990 (1369)‌ به عضویت کنواسیون وین در آمده و یکی از اعضای امضا کننده پروتکل مونترال میباشد لذا از حدود 12 سال پیش اجرای مفاد این پروتکل در کشور ما لازم‌الاجرا بوده است . (1)

قوانین (راهکارهای )‌ ملی و بین المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست
بنا به اهمیت موضوع حفاظت از محیط زیست ، اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و برنامه های توسعه همگی تاکید بر جلوگیری از اختلالات زیست محیطی شهری و روستایی دارند (8)‌ . علاوه بر آن ، قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 28/3/1353 و اصلاحیه 24/8/1371)‌در 21 ماده و چندین تبصره، ‌راهکارهایی را برای کنترل محیط و جلوگیری از تخریب آن ارائه داده است و این مهم را از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست دانسته است . این قانون در ماده نهم تاکید دارد براین که « اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست »‌ را فراهم نماید ممنوع است . منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارتست از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا زمین به میزانی که زیان آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و ... می باشد .

آنچه که در این قانون ( ماده 15 ) پیش بینی شده ، این است که مامورین سازمان حفاظت محیط زیست ضابطین دادگستری محسوب میشوند، که نشاندهندة اهمیت موضوع است (2) .

تشدید مشکلات زیست محیطی از سال 1970 میلادی ،‌متخصصین سازمان ملل متحد را وادار کرد که فعالیت گسترده ای را با ابعاد سیاسی ، فرهنگی ،‌اقتصادی ،‌اجتماعی و فنی انجام دهند ،‌ بطوریکه ابتدا در سال 1972 کنفرانسی با عنوان « انسان و محیط زیست » در استکهلم سوئد و بعد در سال 1992 در ریودوژانیرو برزیل با عنوان « سران زمین » برپا گردید . اولین اصل بیانیه ریو چنین بود :‌ « انسان محور اصلی توسعه پایدار و شایسته برخورداری از زندگی سالم ،‌پربار و هماهنگ با طبیعت است »‌ و اصل 25 این بیانیه به صراحت چنین می گوید : « صلح ،‌توسعه و حفاظت از محیط زیست لازم و ملزوم یکدیگرند ( 7)‌ . در راستای کمک به حفظ محیط زیست کنوانسیون های متعدد بین المللی از جمله کنوانسیون وین در مورد حفاظت از لایه ازن ،‌ کنوانسیون تغییرات آب و هوا و کنوانسیون بین المللی آمادگی ، مقابله همکاری در برابر آلودگی نفتی . ... به اعضای اکثر ممالک دنیا رسیده است که تقریباً در تمامی آنها جمهوری اسلامی ایران عضویت دارد (9) . با همه این ضوابط بین المللی و تلاشهای دفتر برنامه ریزی محیط زیست ملل متحد (UNEP) ،‌جهان نه تنها قادر به کاهش اثرات مخرب انسانی بر محیط زیست در چند سال گذشته نبوده است بلکه مسائل حاد جدیدی مانند آلودگی شدید جو ،‌ کاهش تنوع زیستی ،‌تخریب لایه ازن ،‌پدیده گلخانه ای گرم شدن کره زمین و بروز تغییرات جدی در سیستم های اقلیمی نیز به مشکلات پیشین افزوده شده است .