تركيبهاي يوني

در بخش قبل ملاحظه كرديد كه اتمهاي گازهاي نجيب داراي آرايش پايدار هستند زيرا تمام اوربيتالهاي لايه ظرفيت آنها پرشده است ( ns2  -  np6) اتمهاي ديگر هم تمايل دارند كه خود را به آرايش الكتروني گاز نجيب قبل يا بعد از خودشان برسانند. وقتي اتمي به آرايش هشتايي پايدار مي رسد، از واكنش پذيري آن كاسته مي شود و ديگر تمايلي به تشكيل پيوندهاي ديگر از خود نشان نمي دهد.

مشاهده ها نشان مي دهد كه فلزها با از دست دادن الكترونهاي ظرفيت خود به آرامش هشتايي مي رسند و تبديل به كاتيون (يون مثبت) مي شوند. در حالي كه نافلزها  با گرفتن  الكترون به اين آرايش پايدار مي رسند و تبديل به آنيون (يون منفي) مي شوند.

ويژگي‌هاي كاني‌ها

كاني‌ها چيزهاي همگني هستند؛ يعني، ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي همه‌ي ذره‌هاي سازنده‌ي آن‌ها، يكسان است. براي مثال، اگر يك قطعه هاليت(نمك خوراكي) را به ذره‌هاي بسيار كوچكي بشكنيم، همه‌ي ذره‌هاي به دست آمده، مزه‌ي شوري دارند، به سادگي در آب حل مي شوند و ديگر ويژگي‌هاي نمك را نشان مي‌دهند.

كاني‌ها مواد بلوري و جامدي هستند؛ يعني، ذره‌هاي سازنده‌ي آن‌ها بر اساس نظم و قانون معيني كنار هم قرار گرفته‌اند؛ به نحوي كه، همه‌ي سطح‌هاي بيروني يك كاني، صاف است. شكل بلوري و منظم كاني‌ها از آرايش اتم‌ها و مولكول‌هاي دروني آن‌ها ناشي مي‌شود.

هر كاني تركيب شيميايي ثابتي دارد. براي مثال، پيريت هميشه FeS₂ و كلسيت CaCO₃ همواره است. البته، در برخي كاني‌ها ممكن است نسبت برخي عنصرها تغيير كند. براي مثال، در كاني الوين( FeMgSiO₄ ) ممكن است درصد آهن و منيزيم از بلوري به بلوري ديگر، از صفر تا صد درصد تغيير كند.

برخي كاني‌ها، مانند طلا، از يك عنصر درست شده‌اند. البته، طلا كم‌تر به صورت خالص يافت مي‌شود. بلورهاي مكعبي و زرد رنگ طلا، اگر با نقره همراه باشند، روشن‌تر و اگر با مس همراه باشند، قرمزتر به نظر مي‌رسند. بسيار از كاني‌ها از دو يا چند عنصر متفاوت هستند كه با هم مخلوط شده و ماده‌ي مركبي به وجود آورده‌اند. براي مثال، فراوان‌ترين كاني، يعني كوارتز، تركيبي از سيليسيم و اكسيژن است.

مهم ترین ویژگی آب برای ما آن است که در حدود دو سوم از بدنمان از آب درست شده است. موجودات دیگر نیز کمتر ما آبکی نیستند. عروس دریایی از98 درصد آب و فقط از 2 درصد مواد دیگر تشکیل شده است.

آب مهمترین بخش سازنده بدن ماست که بدون آن بیشتر از چند روز زنده نخواهیم ماند. در مورد گیاهان و جانوران دیگر نیز وضعیت به همین شکل است. آب تنها ماده ای است که در طبیعت به هر سه حالت جامد، مایع وگاز دیده می شود و همان طور که دیدید، تغییر این حالت ها را به یکدیگر را «چرخه آب» می گویند.

 در کتاب درسی به جز موارد بالا، به چهار ویژگی غیر عادی آب اشاره شده است که عبارتند از:

1-   افزایش حجم به هنگام یخ زدن

2-   زیاد بودن  ظرفیت گرمایی ویژه

3-   زیاد بودن گرمای تبخیر

4-   زیاد بودن کشش سطحی