تعریف کلی

ازون (Ozone) واژه ای یونانی است به معنی «بو» و به ویژه «بو تند» اطلاق می شود. اوزن مولکولی با اتم سه اتم اکسیژن است مولکول اکسیژن دارای دو اتم اکسیژن است اما تفاوت در یک اتم اکسیژن در این دو مولکول تفاوتهای اساسی را در این دو مولکول بوجود آورده است.

چرخه ازون

در استراتوسفر ( Stratospher ) مولکول های تازه اوزن پیوسته با واکنش های شیمیایی و دریافت انرژی لازم از پرتوهای خورشید ، به مولکول و اتم اکسیژن تجزیه می شوند. این اتم های اکسیژن که بسیار فعالند، طی مدت زمان کوتاهی کمتر از کسر ثانیه ، از هم جدا و به مولکولهای اکسیژن متصل می شوند و تشکیل مولکولهای سه اتمی اکسیژن ، یعنی ازون ، می‌دهند. غیر از این چرخه طبیعی ، طی واکنش هایی با ازت و هیدروژن و کلر تولید شده در سطح و رها شده به اتمسفر ، از بین می‌رود.

ساختمان و فرمول گسترده ازون

فرمول ازون به صورت رزونانسی نمایش داده می شود.

اهمیت ازون در زندگی بشر

اگر فضانوردی ، در ارتفاع زیاد ، به این سیاره خانه ما نگاه کند، نوار نازک آبی رنگی که دور زمین را فراگرفته ، نظرش را جلب خواهد کرد. این پوشش شفاف ، حیات را در جو زمین تأمین می‌نماید. حیات ، بصورتی که ما می‌شناسیم، تنها با پوشش حفاظتی ازون میسر می‌شود. بدون وجود اوزن ادامه ی زندگی امکان ناپذیر است. پرتوهای خورشیدی ، یکنواخت نیست. این پرتوها ، شامل پرتوی به نام پرتو فرابنفش است.

چنانچه تمامی این پرتوها به سطح زمین می رسید، وجود زندگی در روی زمین امکان ناپذیر است. زیرا این پرتوها حامل مقدار زیادی انرژی مرگ‌زا برای موجودات زنده است. خوشبختانه تنها بخش ناچیزی از پرتو فرابنفش خورشید به سطح زمین می‌رسد. قسمت بیشتر این پرتو ، انرژی خود را در ارتفاع 20 تا 30 کیلومتری سطح زمین و در جو آن از دست می‌دهد. در این عمق از جو فراگیرنده زمین، مقادیر متنابهی ازون موجود است و این ازون، پرتو فرابنفش را جذب می کند.

رایحه تازگی پس از آذرخش

پس از آذرخش ، تنفس شما با آسودگی بیشتری صورت می‌گیرد. هوا پاکیزه و پر از تازگی است. علت این است که رعد و برق ، سبب تولید گاز اوزن در جو می شود و همین گاز است که هوا را تازه‌تر می‌نماید.

نقش ازون در ضد عفونی آب

آبی که می‌آشامیم، کلریزه است. این آب زیان‌آور است و مزه آن نیز ناخوشایندتر از مزه آب چشمه است. آب ضد عفونی شده با ازون ، عاری از هر گونه باکتری زیان‌آور است و مزه آن نیز خوشایندتر است.

انسان و نابودی لایه اوزن

فعالیت انسانها بر روی زمین در سپر حفاظتی اوزن ، اثر می‌گذارد. از نیمه قرن بیستم ، فعالیت انسان روی زمین موجب بروز ضایعاتی در لایه اوزن شده و به نظر می‌رسد که حیات روی کره زمین در معرض مخاطره قرار گرفته است. در واقع انسان ناخواسته هوا را با مواد شیمیایی آلوده می‌کند و سپر حفاظتی خود را از بین می‌برد. در اواسط دهه 1970 ، دانشمندان به امکان تاثیر پرواز هواپیماهای تندرو و یا فوق سرعت صوت و مواد شیمیایی موجود در قوطی‌های عطر پاش روی لایه اوزن پی بردند.

هواپیماهای فراصوت ، در ارتفاعات بسیار زیاد که هوا رقیق‌تر و مقاومت آن در برابر بدنه هواپیما کمتر است ، پرواز می‌کنند و ازت فعال موجود در دود خروجی از موتور هواپیما اثر ضایع کننده بر روی لایه اوزن دارد. گازهای کلرو فلوئورو کربن (CFC) نیز که در خنک کننده ها و دستگاه های تهویه مورد استفاده قرار می‌گیرد، روی اوزن استراتوسفری خطرناک می‌باشد. هر اتم کلر آزاد شده از این گازها ، حدود یک صد هزار مولکول اوزن را نابود می‌کند و با مصرف این گازها طی یک دهه مقادیر زیادی ازون از بین رفته و تراکم این گاز در استراتوسفر کاهش یافته است.

طرح مدیریت زباله های جامد

اهداف

به علت سرویس دهی نا کافی جهت جمع آوری زباله جامد و همچنین عدم آگاهی زیست محیطی ساکنین، برخی زباله های جامد تولید شده به داخل رودخانه ها رها شده و سپس وارد تالاب می شوند. همچنین مکانی جهت دفن زباله های خطر ناک موجود نمی باشد و ظرفیت دستگاههای زباله سوز جهت سوزاندن زباله های بیمارستانی کافی نمی باشد. بنابر این دیدگاه این طرح کاهش میزان زباله های کنترل نشده و کاهش آلودگی ناشی از زباله های خطرناک کارخانجات است.

آموزش زیست محیطی برای مشارکت در امر بازیافت زباله

حتی در مناطق شهری نیز که زباله های جامد هر روزه جمع آوری می شوند،  زباله ها درون رودخانه تخلیه می شوند این مشکل ریشه در عادت ساکنان منطقه دارد و در طویل المدت باعث استمرار درانجام این کار شده است. بنا براین ارتقای آگاهیهای زیست محیطی ساکنان منطقه امری ضروری است. در این فعالیتها، مردم به  بازیافت همگانی زباله های قابل بازیافت نظیر بطری ها، قوطیها و کاغذ تشویق می شوند. این فعالیتهابه صورت ماهانه هماهنگ شده و سپس پس از جمع آوری زباله های قابل بازیافت، آنها را به کارخانه های بازیافت زباله می فروشند.

معرفی سیستم جمع آوری زباله جامد با صرف حد اقل هزینه

به منظور  توسعه سرویس دهی سیستم جمع آوری زباله لازم است که باز دهی این  سیستم  را در مناطق شهری بهبود بخشیم. سیستم زیر بر اساس شبیه سازی گزینه  ها پیشنهاد می شود و بستگی به موارد زیر دارد:(1) جمع آوری مداوم زباله(2) تعداد مکانهای جمع آوری(3) نوع و میزان زباله جمع آوری شده و تفکیک زباله از مبدأ

·         زباله های  قابل بازیافت توسط گروههای مردمی جمع آوری شده و به بازیافت کنندگان فروخته  شود.

·          دفعات جمع آوری زباله باید سه بار در هفته باشد نه بصورت جمع آوری هر روزه کنونی

·         بجای جمع آوری زباله از خانه ها ، مکانهایی برای 20 خانوار در نظر گرفته شده و از آنجا جمع آوری گردد.

این تغییرات هزینه جمع آوری زباله فعلی را تا 70 % کاهش خواهد داد. هزینه کاهش یافته باعث می شود که سیستم جمع آوری زباله تمامی نواحی روستایی رانیز پوشش دهد . به شرط آنکه  زباله ها یکبار در ماه جمع آوری شوند و هرجامعه روستایی فقط یک مکان جمع آوری زباله داشته باشد.

مدیریت همگانی زباله جامد در جوامع روستایی

با یک دید واقع گرایانه در می یابیم که اصلا  لازم نیست  سیستم جمع آوری زباله در روستاها  کاملا مشابه نقاط شهری باشد. بنابر این یک سیستم مدیریت همگانی زباله جامد معرفی شده است.(به تصویر زیر توجه کنید).

·          زباله های  قابل بازیافت  توسط گروههای مردمی جمع آوری شده و به باز یافت کنندگان فروخته می شود. 

·         پسماند های مواد غذایی باید توسط جوامع مردمی به کمپوست تبدیل شود .

·         سایر زباله ها ماهانه یکبار توسط شهرداری یا دیگر موسسات محلی جمع آوری می شوند.

شیمی اول دبیرستان